Schaduwwerk en projecteren

Schaduwwerk maakt gebruik van de kennis over het mechanisme van projecteren. Eigenschappen die je zelf onderdrukt en daardoor in jouw schaduw belanden, komen weer naar buiten via projectie. Dit kunnen zowel positieve als negatieve eigenschappen, overtuigingen en emoties zijn.

Positieve schaduwkant projecteren

Talenten, kwaliteiten en mooie karaktereigenschappen die je niet kent van jezelf maar wel hebt, kun je vaak herkennen in anderen. Vaak komen deze schoonheden aan het licht op het moment dat je verliefd wordt. Jan Geurtz schrijft hierover in Verslaafd aan de liefde. Je kunt verliefd worden op het afgewezen deel van jezelf wat je projecteert op de ander. Deze vorm van projectie komt vaker voor dan we denken. Het is een vorm van magisch denken, een soort sprookjesbewustzijn. We projecteren onze eigen wensen en verlangens naar ons eigen schaduwdeel op de ander, wat onszelf een fijn gevoel geeft. Het werkt als een soort drugs of suiker. Je schildert de ander misschien mooier af dan hij of zij is, om jezelf de warmte te geven van het weer opnieuw waarderen van je eigen schaduwdeel.

Op het moment dat er scheurtjes komen in de projectie, valt het doek. De ander is misschien helemaal niet de prins op het witte paard of de ideale vrouw. Het doek kan vallen als blijkt dat iemand zich net anders gedraagt dan jij projecteerde. Of als bij jezelf een oud patroon van zelfafwijzing weer de kop opduikt. De schoonheid die je op de ander projecteert maar niet in jezelf kunt zien, verdwijnt dan weer in de schaduw. En van die partner? Daar voel je dan opeens veel minder aansluiting bij.

Dit mechanisme is de basis van gehechtheid, relatieverslaving en co-dependency. Met schaduwwerk leer je weer verliefd te worden op jezelf. Ook je eigen krachten en talenten ontdekken en ontwikkelen maakt je een stabielere partner. De ander is dan een prachtige aanvulling voor jouw leven en vice-versa. Je ontwikkelt dan relaties die gefundeerd zijn op wederzijds respect omdat je elkaar écht kunt zien en niet als een projectie van jouw sprookje.

Negatieve schaduwkant projecteren

Deze vorm van projectie is meer bekend. We associëren onze schaduwkant eerder met negatieve dingen die we in onszelf hebben afgewezen. Mogelijk is het merendeel in onze schaduw ook negatief. Dit is afhankelijk van wat er wel en wat er niet als normaal of wenselijk werd geacht in jouw opvoeding. In de praktijk ligt het echter allemaal veel complexer. Als jouw talenten als een bedreiging voor de rest van het gezin werd gezien, heb je dat mogelijk moeten begraven in jouw schaduw. Er van uitgaande dat het meestal negatief gedrag is geweest dat in de schaduw terecht is gekomen, is een negatieve schaduwkant projecteren meer gangbaar.

En deze is ook gelijk lucratiever. Het levert namelijk meteen iets op. Het is de quick fix van jezelf goed voelen over jezelf. Het is zo makkelijk om af te geven op een ander zodat jij beter uit de verf komt. En er is altijd wel een doelwit voorhanden. Is het niet de buurman of de president, dan is het de buitenlander of de directeur. Er is altijd wel een zondebok aanwezig en zo niet, dan creëer je er een. Elk vlekje of pijntje in onze eigen schaduw gooien we zo hup over de schutting, appeltje eitje.

De meeste, misschien wel alle, projectie gebeurt onbewust. Hoewel negatieve projectie heel gangbaar is, kan het nooit echt iets opleveren. Het projecteren van onze negatieve schaduwkant doen we om pijn te vermijden. We zijn in Nederland niet gewend aan pijnstillers in de vorm van pillen, maar klagen kunnen we wel. Dat is een goedkope vorm van pijn stillen. Het is een scenario van verlies omdat we onszelf tegelijkertijd voeden met negativiteit. Schaduwwerk kan ook pijn doen, maar vergeleken met de continue pijn van niet verder komen is schaduwwerk een speldenprikje.

Projectie opheffen met schaduwwerk

Projecties zijn onderdeel van het masker dat we dragen. Dit masker, ons ego, is de verzameling van overtuigingen die we hebben over onszelf. Hoe meer die overtuigingen afstaan van onze zuivere kern, hoe sterker het masker is. En hoe sterker ook de emoties van het projectiemechanisme zijn. Met schaduwwerk kan men de eigen projecties ‘terug nemen’. The Art of Shadow maakt gebruik van het feedback systeem van de emoties. Deze hebben veel te vertellen over het masker en de schaduw.